ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

 

                   Θεωρητικό πλαίσιο για την Ενδοσχολική Επιμόρφωση:

«Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ-

                                            ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ»*

 

Δρ Τριανταφυλλιά Νικολούδη

                                                     Σχολική Σύμβουλος 7^ης Περιφέρειας Π.Α.
                                                              Σχολικό έτος 2012-2013

Ø  Η «ΓΛΩΣΣΑ» ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΡΕΙΣ ΒΑΣΙΚΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ:

•           Προφορική Επικοινωνία (ομιλία και ακρόαση)

       •          Ανάγνωση

•          Γραφή και γραπτή έκφραση

Ø  ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ  ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΚΑΛΛΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ:

•          Η Γλώσσα οικοδομείται σταδιακά, μέσα από επικοινωνιακές τεχνικές (θεωρία του εποικοδομητισμού {Piaget}).

•          Τα παιδιά οικοδομούν τη γλώσσα μέσα από λάθη, που αναπόφευκτα κάνουν και τα οποία λειτουργούν ως σημείο εκκίνησης (παιδαγωγική του λάθους).

Ø  Στόχος ως προς τη γλώσσα, είναι η καλύτερη προετοιμασία των παιδιών για την ένταξή τους σε μια κοινωνία γραπτής επικοινωνίας. Είναι η διαμόρφωση ενός ευέλικτου πλαισίου που να επιτρέπει σε κάθε παιδί να χρησιμοποιεί τις δικές του μαθησιακές διαδρομές, τους δικούς του τρόπους και στρατηγικές κατάκτησης γνώσεων και απόκτησης δεξιοτήτων.

Ø  Το Πρόγραμμα  Σπουδών,πρέπει να υποστηρίξει τη συγκρότηση της κυρίαρχης γλώσσας, σεβόμενο και αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τη γλωσσική προέλευση κάθε παιδιού.

Ø  ΣΤΗ «ΣΩΣΤΗ» ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΥΝΤΕΛΟΥΝ:

       •          Δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος, πλούσιου σε ερεθίσματα.
       •          Υλοποίηση δραστηριοτήτων, στηριζόμενες στην εποικοδομητική κατάκτηση της γνώσης.
       •          Υλοποίηση δραστηριοτήτων, οι οποίες έχουν έναν επικοινωνιακό στόχο, ώστε να γίνεται  
               αντιληπτή, η κοινωνική διάσταση της γλώσσας.

 Ø  ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

•           Συζητήσεις, έχοντας το ρόλο του ομιλητή και του ακροατή και σεβόμενος  τους άλλους, χωρίς να τους διακόπτει.
•          Ανάπτυξη επιχειρημάτων και τεκμηρίωση των απόψεών τους.
•          Αφηγήσεις γνωστών ιστοριών και παραμυθιών, δίνοντας προσοχή στην εξέλιξη των γεγονότων.
•         Διηγήσεις προσωπικών εμπειριών.

• Περιγραφές αντικειμένων και γεγονότων.

Η καλλιέργεια του προφορικού λόγου και η λεκτική συμμετοχή των παιδιών μπορεί να υλοποιηθεί:
•          Στις ελεύθερες και στις οργανωμένες δραστηριότητες
•          Στα παιχνίδια ρόλων.
•          Στην ανάπτυξη σχεδίων εργασίας.
•          Στο παιχνίδι.

Ø  ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

•          Να αντιληφθούν την κοινωνική διάσταση , δηλαδή τους λόγους για τους οποίους γράφουμε και διαβάζουμε.
•          Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τη γλώσσα των γραπτών κειμένων.
•          Να μπορέσουν να τα «αποκρυπτογραφήσουν».

Ø  ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

•          Η γωνιά της βιβλιοθήκης.
•          Η ηχητική βιβλιοθήκη.
•          Η αλληλογραφία.
•          Οι πίνακες αναφοράς.
•          Ανάγνωση από ενήλικες.
•          Ανάγνωση από αλλόγλωσσους.

Ø  ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ (ορισμός)

Είναι ο εγγραμματισμός, που αναφέρεται στις αντιλήψεις, στάσεις, γνώσεις και δεξιότητες που συνδέονται με το γραπτό λόγο (κωδικοποίηση-αποκωδικοποίηση-κατανόηση), πριν αρχίσει η συστηματική διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής.

Ø  ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ

•           Να συνειδητοποιήσουν την κοινωνική διάσταση του γραπτού λόγου.

       •          Να νιώσουν τη χαρά της απόλαυσης, με το να δημιουργήσουν δικά τους κείμενα.
       •          Να αντιληφθούν, ότι τα κείμενα, ανάλογα με τον τρόπο  γραφής, απευθύνονται σε
               διαφορετικούς αποδέκτες κάθε φορά.
      •          Να υποστηριχθούν στην προσπάθειά τους να κρατήσουν ένα μολύβι ή μια κιμωλία,
             δίνοντας στο σώμα τους τη σωστή στάση.
     •          Να γράφουν το όνομά τους στις εργασίες τους.
     •          Να αντιγράφουν λέξεις που εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες.
     •          Να ενθαρρύνονται να γράφουν, όπως μπορούν.

Ø  ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΡΑΦΗΣ

•          Γραφή ονομάτων στις εργασίες, στη συμμετοχή στο παιχνίδι, στα καθήκοντα που θα αναλάβουν, κ.ά.
•          Γραφή από τα ίδια , του περιεχομένου των εργασιών τους.
•          Γραφή προσκλήσεων.
•          Γραφή γραμμάτων, μηνυμάτων.
•          Γραφή συνταγών.
•          Δανειστική βιβλιοθήκη.
•          Καταγραφή εντυπώσεων από μία επίσκεψη.
•          Καταγραφή υλικών για ένα γλυκό.

Ø  ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
•          Όχι διόρθωση του λάθους.
•          Ενίσχυση της αναδυόμενης γραφής.
•          Δημιουργία κινήτρων για την κατάκτηση του γραπτού λόγου.

Ø  «ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ» ΓΙΑ ΜΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ- ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ

•          Στείρα παπαγαλία της Αλφαβήτας.
•          Στείρα αντιγραφή λέξεων και γραμμάτων.
•          Υποδείξεις για τη σωστή φορά των γραμμάτων, για τον τρόπο που κρατάνε το μολύβι, για την
       ορθογραφία.

*Το θεωρητικό πλαίσιο στηρίζεται στον Οδηγό της Νηπιαγωγού Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί, Δημιουργικά Περιβάλλοντα Μάθησης ,(2005).Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα.

 

Ø  ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(ενδεικτική)

1. Γιαννικοπούλου, Α.(1998). Από την Προανάγνωση στην Ανάγνωση. Αθήνα: Καστανιώτης.
2. Γιαννικοπούλου, Α.(2003). Η Γραπτή Γλώσσα στο Νηπιαγωγείο. Αθήνα: Καστανιώτης.
3. Curto.L.,Morillo,M.,Teixido,M.(x.x.) Γραφή και Ανάγνωση, τμ. Ι,ΙΙ&ΙΙΙ. Βαρνάβα-Σκούρα, Τ.(επιμ). Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β.
4. Παπαδοπούλου,Μ.(2001). Αντιλήψεις και αναπαραστάσεις των παιδιών της προσχολικής ηλικίας για τη γραφή. Στο Παπούλια- Τζελέπη,(επιμ.) ανάδυση του γραμματισμού: Έρευνα και πρακτική,σελ.97-120. Αθήνα: Καστανιώτης.
5. Πανταζής,Σ. «Σχολική προετοιμασία στο Νηπιαγωγείο», Σύγχρονο Νηπιαγωγείο,21/2001.
6. ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,(2005). Οδηγός  Νηπιαγωγού Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί, Δημιουργικά Περιβάλλοντα Μάθησης . Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β .

 

Ø  ΧΡΗΣΙΜΗ  ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ: www.epimorphosiglwssa.gr

 

Ø  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗΣ ΓΡΑΦΗΣ