ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ-Νηπιαγωγείο Βυτίνας

"ΤΑ  ΠΟΥΛΙΑ"

Η ενασχόληση μας με τα πουλιά προέκυψε μέσα στο πλαίσιο της συζήτησης στην παρεούλα για τον προγραμματισμό των εργασιών μας μετά από την ολοκλήρωση του προηγούμενου σχεδίου εργασίας που αφορούσε το ουράνιο τόξο. Αφορμή έδωσε ένα καινούργιο βιβλίο που προστέθηκε στην βιβλιοθήκη μας, το " Φωτογραφίζοντας τα πουλιά στο Δυτικό Μαίναλο Αρκαδίας στην Πελοπόννησο", το οποίο έκανε μεγάλη εντύπωση στα παιδιά εξαιτίας των εντυπωσιακών φωτογραφιών του από τα πουλιά της περιοχής μας.

Στόχος του συγκεκριμένου σχεδίου εργασίας ήταν να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τα πουλιά (φυσιολογία, τρόπος αναπαραγωγής, τροφή, τόπος διαβίωσης). 

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ

Αφού καταγράψαμε τι ξέρουμε για τα πουλιά συνεχίσαμε καταγράφοντας τι θέλουμε να μάθουμε γι'αυτά. Οι απορίες μας είναι πολλές: Πώς πετάνε , τι τρώνε, πώς γεννάνε, τι τρώνε τα μικρά τους και πώς τα ταΐζουν οι μάνες τους,πώς βγαίνουν τα ονόματα τους, εάν φοβούνται τα λιοντάρια και τα αυτοκίνητα,που μένουν, πού κάνουν τα αυγά τους και πώς τα κλειδώνουν σε κλουβί.

 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Το αμέσως επόμενο βήμα μας ήταν να βρούμε από πού μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για να διερευνήσουμε το θέμα μας. Αποφασίσαμε να ψάξουμε το βιβλία της βιβλιοθήκης μας για πουλιά και εν συνεχεία να τους διαβάζει η νηπιαγωγός το οπισθόφυλλο, ώστε να γίνει η επιλογή των βιβλίων που θα χρησιμοποιηθούν για το θέμα μας.Τοποθετήσαμε τα βιβλία που αποφασίσαμε ότι θα μας ήταν χρήσιμα στη γωνιά παρουσίασης εποπτικού υλικού για κάθε νέο μας θέμα και εν συνεχεία αποφασίσαμε να ενημερώσουμε τους γονείς μας ώστε να μας βοηθήσουν στο να βρούμε και άλλο υλικό στο σπίτι. Επίσης αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε το διαδίκτυο για να βρούμε και άλλες πληροφορίες για το θέμα μας αλλά και για να ακούσουμε τραγούδια για τα πουλιά.Από την επόμενη  ημέρα άρχισε να καταφτάνει στο σχολείο από το σπίτι υλικό, το οποίο μας βοήθησε μέσω της παρουσίασής του από τα ίδια τα παιδιά να λύσουμε τις απορίες μας και να μάθουμε πολλά για τα πουλιά.

Γ ΦΑΣΗ:ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

•  Ένα γνωστό σε όλα τα παιδιά τραγούδι "το πουλάκι τσίου", μας έδωσε την ευκαιρία να κάνουμε μια πρώτη ομαδοποίηση των ζώων σε αυτά που έχουν φτερά και αυτά που δεν έχουν φτερά. Σε συνδυασμό με το βιβλίο "ο θαυμαστός κόσμος των πουλιών" μιλήσαμε για τη φυσιολογία των πουλιών, τα φτερά τους αλλά και το γεγονός ότι υπάρχουν πουλιά που δεν έχουν φτερά ή δεν τα χρησιμοποιούν για να πετάνε. Διαβάσαμε το ποίημα του κ. Μαγκλάρα "ο πιγκουίνος"και είδαμε στον ηλεκτρονικό υπολογιστή τον Πίγκου τον πιγκουίνο να κάνει πατινάζ.

• Φωτογραφίες που μας έφερε ένα νήπιο από διάφορα πουλιά χωρίς ωστόσο να μας έχουν δωθεί τα ονόματά τους έγινε η αφορμή να χωριστούμε σε ομάδες και να ψάξουμε ομαδικά στις εγκυκλοπαίδειες του σχολείου ώστε να ανακαλύψουμε τα ονόματά τους. Ένα βιβλίο με τα πουλιά της Ελλάδας, που και αυτό ήρθε από νήπιο στο σχολείο μας, μας έδωσε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ότι πολλά πουλιά παίρνουν τα ονόματά τους από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.

•  Ένα από τα πρώτα αντικείμενα που μας ήρθαν στο νηπιαγωγείο από τα παιδιά σχετικά με το θέμα μας ήταν ένα πουλί "ungry bird", το οποίο είναι ένα λούτρινο πουλί με θυμωμένη έκφραση. Το συγκεκριμένο παιχνίδι είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στα παιδιά ιδιαίτερα σε μορφή βιντεοπαχνιδιού όπου τα θυμωμένα πουλιά προσπαθούν να ανακτήσουν τα αυγά τους τα οποία έχουν κλαπεί από γουρούνια. Το θυμωμένο  πουλί  έγινε η αφορμή να συζητήσουμε για τον θυμό ως συναίσθημα που νιώθουμε πολλές φορές, τι κάνουμε όταν είμαστε θυμωμένοι  και για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε. Παράλληλα κάναμε τις δικές μας υποθέσεις γιατί το πουλί είναι θυμωμένο και παίξαμε διώχνοντας τον θυμό.
  

  

• Με αφορμή τις ερωτήσεις των παιδιών αναφορικά με το αν φοβούνται τα πουλιά, τα αυτοκίνητα και τα λιοντάρια ασχοληθήκαμε και με το συναίσθημα του φόβου. Αναρωτηθήκαμε, σε περίπτωση που είμασταν εμείς πουλιά, εάν θα φοβόμασταν ένα λιοντάρι ή ένα αυτοκίνητο η θα καθόμασταν κοντά τους με θάρρος. Φανταστήκαμε τι θα γινόταν αν τα πουλιά δεν πετούσαν μακριά όταν κινδύνευαν από κάποιον ή κάτι και συνειδητοποιήσαμε πόσο ωφέλιμος είναι ο φόβος σε αρκετές περιπτώσεις προκειμένου να προστατευτούμε. Είδαμε στο διαδίκτυο ένα λιοντάρι να πιάνει ένα πουλί και συζητήσαμε για την αντίδραση του κόσμου σε αυτό το θέαμα (τα παιδιά μου είπαν ότι οι άνθρωποι ένιωσαν λύπη, στεναχώρια και πόνο) αλλά και ένα βίντεο με ένα πουλί που κάθεται πάνω στους  κινούμενους υαλοκαθαριστήρες ενός αυτοκινήτου χωρίς να φοβάται (τα παιδιά μας είπαν ότι το πουλί είναι θαρραλέο και ατρόμητο).
  
   

• Μια φωτογραφία όπου ένα πουλί αντεπιτίθεται σε μια γάτα και την τσιμπάει για να προστατευτεί μας έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την ανάγκη να δείχνουμε γενναιότητα πολλές φορές για να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας αλλά και να δραματοποιήσουμε σε δυάδες τη σκηνή με τον δικό μας τρόπο..Μιλήσαμε και για τους δικούς μας φόβους αλλά και τους φόβους του μπαμπά μας και της μαμάς μας και τι κάνουμε όταν φοβόμαστε και φανταστήκαμε ότι βρισκόμασταν σε μια δύσκολη κατάσταση και την αντιμετωπίζαμε με θάρρος και γενναιότητα.

• Το μελοποιημένο ποίημα"το παγωμένο πουλάκι"μας έδωσε την αφορμή να συζητήσουμε για τους φόβους και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα πουλάκι μέσα στο χειμώνα και πως μπορούμε να το βοηθήσουμε να επιζήσει. Ταυτόχρονα μιλήσαμε και για τα αποδημητικά πουλιά που φεύγουν για πιο ζεστές χώρες το φθινόπωρο και επιστρέφουν στη χώρα μας την άνοιξη.

• Με αφορμή το τραγούδι "ένας αητός καθότανε"κάναμε την πρώτη μας απόπειρα να χορέψουμε τσάμικο και διαβάσαμε την ιστορία της αναγέννησης του αητού και πόσο θάρρος πρέπει να δείξει για να μην πεθάνει.

• Παράλληλα, με αφορμή φωτογραφίες πουλιών σε κλουβιά που μας έφερε ένα νήπιο,  συζητήσαμε και για άλλους εχθρούς των πουλιών(τον άνθρωπο που τα σκοτώνει αλλά και τα κλείνει σε κλουβιά, τη γάτα που τα κυνηγάει για να τα φάει κλπ.)

• Ένα βιβλίο από τη βιβλιοθήκη μας, το " Φωτογραφίζοντας τα πουλιά στο Δυτικό Μαίναλο Αρκαδίας στην Πελοπόννησο", έγινε η αφορμή για να συζητήσουμε για το πού μένουν τα πουλιά και για τον κούκο. Παρατηρήσαμε τις φωλιές των πουλιών και προσπαθήσαμε να βρούμε από τι είναι φτiαγμένες. Αναρωτηθήκαμε πως φτιάχνει τη φωλιά του ένα πουλάκι και για ποιο λόγο μπορεί να φτιάχνει μια φωλιά. Συζητήσαμε, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, που μένουμε εμείς και για ποιο λόγο χρειαζόμαστε το σπίτι μας. Διαβάσαμε το βιβλίο" Ένα πουλάκι φτιάχνει τη φωλιά του" και αποφασίσαμε να γίνουμε και εμείς  "χτίστες", να φέρουμε πευκοβελόνες, ξυλάκια, πούπουλα και φλούδα από δέντρο και με τη βοήθεια πηλού να δημιουργήσουμε τις δικές μας φωλιές.Βέβαια δημιουργήσαμε φωλιές και με άλλα υλικά, όπως φόδρες, αλλά και με τα παγκάκια και τις καρέκλες της τάξης μας.
  

• Στις τελευταίες σελίδες του συγκεκριμένου βιβλίου δείχνει το πουλάκι να έχει γεννήσει τα αυγά του και εν συνεχεία η φωλιά του να έχει γεννήσει μικρά πουλάκια.Αυτές οι σελίδες, σε συνδυασμό με την παιδική εγκυκλοπαίδεια της Disney"Τα πτηνά" μας έδωσαν την ευκαιρία να μιλήσουμε για τη γέννηση των αυγών και πως μέσα στο αυγό μεγαλώνει ένα πουλάκι και να παίξουμε μαθηματικά παιχνίδια . Διαβάσαμε επίσης για τον τρόπο με τον οποίο τρέφουν τα πουλιά τα μικρά τους, το φαγητό με το οποίο τα ταΐζουν και ότι στην ανατροφή των μικρών πουλιών συμμετέχουν και ο μπαμπάς και η μαμά. Παράλληλα μιλήσαμε και για τη δική μας οικογένεια και τον ισότιμο ρόλο της μαμάς και του μπαμπά στην ανατροφή των παιδιών τους.

•  Με ενδιαφέρον διαβάσαμε για τον πονηρό κούκο που όχι μόνο δεν φτιάχνει δική του φωλιά αλλά παρατάει τα κουκάκια του σε ξένες φωλιές και συζητήσαμε για το πως θα ένιωθαν οι μικροί κούκοι εάν μάθαιναν πως τα παράτησε η μαμά τους και ο μπαμπάς τους και πώς θα νιώθαμε εμείς χωρίς την οικογένειά μας. Όλη αυτή η ιστορία, σε συνδυασμό με το παραμύθι "Το ασχημόπαπο", μας έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε  για τις δικές μας οικογένειες και τι μας προσφέρουν και τι προσφέρουμε και εμείς σε αυτές. Ένα limerik, "το σπίτι του κούκου(http://natassaki.wordpress.com/2008/04/09/cuckoo/) μας έδωσε την ευκαιρία να σχεδιάσουμε πώς φανταζόμαστε το σπίτι ενός κούκου, να συζητήσουμε για το ρολόι κούκο και να γίνουμε και εμείς κούκοι που φωνάζουμε την αλλαγή της ώρας.
  

• Το παραμύθι "το ασχημόπαπο" μας έδωσε την ευκαιρία να συζητήσουμε όχι μόνο το θέμα της σημασίας της οικογένειας για το κάθε ζωντανό πλάσμα αλλά και το ζήτημα της διαφορετικότητας και πως πολλές φορές κάποιος που είναι διαφορετικός αντιμετωπίζεται εχθρικά από τον περίγυρό του. Διαβάζοντας για τα πουλιά που ήταν πρωταγωνιστές στο συγκεκριμένο παραμύθι διαπιστώσαμε, δημιουργώντας και συμπληρώνοντας  πίνακα διπλής εισόδου, ότι τα πουλιά είχαν πολλά κοινά μεταξύ τους(πετούν, έχουν φτερά, ζουν στη λίμνη, έχουν ενίοτε ίδια χρώματα). Στη συνέχεια χωριστήκαμε σε ζευγάρια και αναλάβαμε να ζωγραφίσουμε ο ένας τον άλλο σε πρώτη φάση και να βρούμε τα κοινά χαρακτηριστικά. Εν συνεχεία, και με αφετηρία τις παρατηρήσεις μας αναφορικά με τις ομοιότητες των ζευγαριών προσπαθήσαμε να βρούμε ομοιότητες όλων μεταξύ μας. Όμως το να είμαστε όλοι ίδιοι θα ήταν βαρετό: Χωριστήκαμε λοιπόν ξανά σε ζευγάρια με σκοπό να συζητήσουμε με το ζευγάρι μας για πράγματα που του αρέσουν: τα αποτελέσματα εντυπωσιακά- τα παιδιά δεν χόρταιναν συζήτηση και τα περισσότερα έκαναν αβίαστα την παρουσίαση του ζευγαριού τους. Ύστερα βρήκαμε κοινά στοιχεία όλων μας μέσα από συζήτηση σε μεγαλύτερες ομαδούλες(σύνθεση ζευγαριών) και παρουσίαση των αποτελεσμάτων της συζήτησής μας στην παρεούλα.
  
•  Διαβάσαμε τις "Όρνιθες" του Αριστοφάνη και αποφασίσαμε να  δραματοποιήσουμε την ιστορία. Διαλέξαμε το ρόλο μας, γράψαμε με τη βοήθεια των συμμαθητών μας το ρόλο μας και φτιάξαμε σε δυάδες τα κουστούμια μας. Όμως θέλαμε θεατές! Προσκαλέσαμε λοιπόν την Α και τη Β Δημοτικού του Δημοτικού Σχολείου Βυτίνας για να τους παρουσιάσουμε τη δουλειά μας ( μέσα στο πλαίσιο της ομαλής μετάβασης απo το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο και με σκοπό να έρθουν τα νήπια σε επαφή με το Δημοτικό σχολείο και να αποβάλλουν το φόβο τους για αυτό). Περιττό να σας πούμε πόσο ωραία περάσαμε!
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
Ο βασικός στόχος που τέθηκε στην αρχή του συγκεκριμένου σχεδίου εργασίας, δηλαδή να διευρύνουν τα παιδιά τις γνώσεις τους για τα πουλιά επιτεύχθηκε μέσα από ποικίλες δραστηριότητες οι οποίες κράτησαν ζωντανό το ενδιαφέρον των παιδιών. Παράλληλα, η ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα έγινε αφορμή να ξεκινήσουμε την ενασχόληση με δυο βασικά κομμάτια της κοινωνικο-συναισθηματικής αγωγής των νηπίων: τα συναισθήματα αλλά και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Το θέμα, μέσα σε αυτό το πλαίσιο που προσεγγίστηκε, κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών για μεγάλο χρονικό διάστημα Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν για πολλές πτυχές της καθημερινότητας που τα προβλημάτιζε και να συνειδητοποιήσουν ότι ανάλογες εμπειρίες και προβληματισμούς έχουν και οι φίλοι και συμμαθητές τους αλλά και όλα τα ζωντανά πλάσματα. Μέσα από την προσεκτική ακρόαση το ένα το άλλο αλλά και μέσα από την παρουσίαση του ενός από το άλλο τονώθηκε η αυτοεκτίμησή τους και δέθηκαν ακόμα πιo πολύ ως ομάδα. Παράλληλα, μέσα στο πλαίσιο του προγράμματος ομαλής μετάβασης από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο, είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τα παιδιά του δημοτικού σχολείου, να παρουσιάσουν με περηφάνεια τη δουλειά τους, να ακούσουν τα χειροκροτήματα και να δουν την αγάπη που τρέφουν γι'αυτά τα μεγαλύτερα παιδιά, να συναναστραφούν μαζί τους και να ανοίξουν δίαυλο επικοινωνίας με λοιπές κοινές δράσεις μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Αριστοφάνη, (2003).Όρνιθες. Ζαραμπούκα,Σ.(διασκευή). Αθήνα:Κέδρος

-Άτλας των ζώων, (2005). Αυγερινός,Δ.(επιμ.). Αθήνα: Σαβάλλας

-Deprisco, D., (2005), Ένα πουλάκι φτιάχνει τη φωλιά του. Αθήνα: Σαβάλλας

-Jennings, T., (2006).Ο θαυμαστός κόσμος των πουλιών. Αθήνα: Σαβάλλας

- Moses,Β., (2006).Φοβάμαι. Αθήνα: Modern Times

-Παιδική εγκυκλοπαίδεια Disney,(2007).  Τα πτηνά.Disney 

-Παπαχατζής, Φ.,(1996).Φωτογραφίζοντας τα πουλιά στο Δυτικό Μαίναλο Αρκαδίας στην Πελοπόννησο.  Aθήνα: Ιδιωτική Έκδοση.

-"Τα πουλιά της Ελλάδας".Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία.

- Άντερσεν,Χ.-Κ.,(2008). Το ασχημόπαπο. Μίτσελ,Σ.(διασκευή). Αθήνα: Πατάκη