ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΑΠ' ΤΑ ΠΑΛΙΑ ... ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΜΥΣΤΙΚΑ Νηπιαγωγείο Παραλίου Άστρους

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΑΠ΄ΤΑ ΠΑΛΙΑ… ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΜΥΣΤΙΚΑ !!!

Μια μέρα λάβαμε στο σχολείο μας έναν φάκελο με ένα γράμμα!! Το γράμμα έλεγε «ΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ» …

εξηγήσαμε τι σημαίνει ΄΄παρελθόν΄΄ και συζητήσαμε πώς θα ετοιμαστούμε για το ταξίδι αυτό… Τελικά καταλήξαμε ότι θα πρέπει να πετάξουμε με μια "χρονομηχανή"!!

Μπήκαμε στις θέσεις μας, δέσαμε τις ζώνες μας και με οδηγό τη φαντασία μας ετοιμαστήκαμε για απογείωση τραγουδώντας ένα αυτοσχέδιο τραγούδι:

Θα πάμε εκδρομή με τη χρονομηχανή

ως το παρελθόν, ως το παρελθόν.

Μπες κι εσύ στη χρονομηχανή

μην αργείς λεπτό, μην αργείς λεπτό.

5-4-3-2-1….οοοοοο….

Απογείωση!!

(το τραγούδι το εμπνεύστηκε η νηπιαγωγός, από το τραγούδι του εκπαιδευτικού προγράμματος της ΕΤ1 :  «Μικροί Αϊνστάιν». Κρατήσαμε τη μουσική και το ρυθμό και κάναμε  μια μικρή αλλαγή στα λόγια)

Όταν η χρονομηχανή προσγειώθηκε, εμφανίστηκε μπροστά μας… μια χρονοκάψουλα!!!

Την ανοίξαμε και μέσα βρήκαμε ένα σημείωμα από ένα παιδάκι πού είχε χάσει τα παιχνίδια του και ζητούσε από εμάς να του τα βρούμε!!!

( Η εικόνα είναι ο πίνακας ζωγραφικής του Λύτρα «Προσωπογραφία του μικρού Κ.Μ.» )

 Το παιδάκι για να μας βοηθήσει, μας είχε στείλει και φωτογραφίες με τα παιχνίδια που έχασε! Οι φωτογραφίες των παιχνιδιών ήταν 5, όσες και οι ομάδες μας, γι’ αυτό αποφασίσαμε κάθε ομάδα να ψάξει για ένα παιχνίδι! (Σβούρα- πλαγγόνα- ίυγξ-γιο γιο -κεραμική κανατούλα). Χωριστήκαμε λοιπόν και φορέσαμε κονκάρδες με σήμα το παιχνίδι που ψάχνουμε!

Η κάθε ομάδα έπρεπε να αναζητήσει στην τάξη τα παλιά παιχνίδια, με τη βοήθεια ενός χάρτη! Κάθε ομάδα πήρε το χάρτη της και ξεκίνησε η αποκρυπτογράφησή του!!!

Έτσι ξεκίνησε η αναζήτηση των παλιών χαμένων παιχνιδιών…

Κάθε ομάδα, όταν έβρισκε το παιχνίδι που αναζητούσε, καθόταν στο τραπέζι και επεξεργαζόταν – παρατηρούσε καλά το παιχνίδι αυτό!

Στη συνέχεια τα παιδιά, έχοντας παρατηρήσει αρκετά το παιχνίδι που ανακάλυψαν, το ζωγράφισαν κι έκαναν υποθέσεις ως προς το όνομα του παιχνιδιού!

Αφού ολοκλήρωσε κάθε ομάδα, παρουσίασε με χαρά στην ολομέλεια τη δουλειά της… δηλαδή το παλιό παιχνίδι, τη σχετική ζωγραφιά και το πιθανό όνομα του παιχνιδιού!

Και κάπως έτσι η παρεούλα μας γέμισε με παλιά παιχνίδια…

με αυτόν τον τρόπο,βοηθήσαμε το παιδάκι να βρει τα παιχνίδια του… αλλά η περιέργειά μας είχε παρακινηθεί και τώρα χρειαζόμασταν μια επιβεβαίωση σχετικά με την ονομασία των παιχνιδιών και ορισμένες πληροφορίες για τα παιχνίδια γενικότερα!!Αφού το παιδάκι της φωτογραφίας δε μας έδινε άλλα στοιχεία, η επιβεβαίωση ήρθε από ένα σχετικό βιβλίο με τίτλο «Παίζοντας στην Αρχαία Ελλάδα με τον Λύσιν και την Τιμαρέτην». Διαβάσαμε το βιβλίο και καλύφθηκαν όλες μας οι απορίες σχετικά με την ονομασία των παιχνιδιών αλλά και τον τρόπο που παίζονταν!

Επίσης, εκτός από τα παιχνίδια που ήταν κρυμμένα στην τάξη μας, μέσα στις σελίδες του βιβλίου μάθαμε και για άλλα παλιά παιχνίδια..και ορισμένα απ αυτά τα είδαμε κι από κοντά ανοίγοντας το κουτί της Μουσειοσκευής που δανειστήκαμε από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης !

 Καθώς βλέπαμε τα παιχνίδια της Μουσειοσκευής, ορισμένα παιδιά επέμεναν ότι έχουν και στο σπίτι τους κάποια παιχνίδια που μοιάζουν με αυτά του κουτιού! Για αυτό και τα παροτρύναμε να μας τα φέρουν την επόμενη μέρα στην τάξη να τα δούμε και να συνδέσουμε παρόν και παρελθόν!

Τα παιδιά είχαν δίκιο καθώς πράγματι τα παιχνίδια τους έμοιαζαν με εκείνα τα παλιά.. τα συγκρίναμε λοιπόν και καταγράψαμε τα συμπεράσματά μας…

Στην πορεία του προγράμματος κι αφού  μας άρεσαν πολύ τα παιχνίδια αυτά, σκεφτήκαμε να φτιάξουμε τα δικά μας παλιά παιχνίδια! Ξαναχωριστήκαμε σε ομάδες και πιάσαμε δουλειά… άλλοι με πηλό, άλλοι με χαρτόνια, άλλοι με σχοινιά... Τα καταφέραμε!

Τα παιχνίδια μας έδωσαν μεγάλη χαρά και ικανοποίηση γι αυτό δεν τα αποχωριστήκαμε ούτε στο διάλειμμα εκείνη τη μέρα..

Και αφού τα παιχνίδια αυτά που γνωρίσαμε, τα λέγαμε «παλιά παιχνίδια»… σκεφτήκαμε να ρωτήσουμε κάποιον απ΄ τα παλιά τα χρόνια, να μας πει αν τα ξέρει ή αν ξέρει άλλα παλιά παιχνίδια. Αναρωτηθήκαμε αρκετά, για το ποιος θα μπορούσε να ήταν αυτός και  καταλήξαμε ότι ο παππούς και η γιαγιά μας είναι τα κατάλληλα πρόσωπα για να μας βοηθήσουν!! Φτιάξαμε λοιπόν ένα σημείωμα και κάθε παιδί σε ρόλο δημοσιογράφου που παίρνει συνέντευξη,θα το έδινε στον παππού του ή τα γιαγιά του ζητώντας τους να σημειώσουν ποιο παλιό παιχνίδι θυμούνται να έπαιζαν τα παλιά τα χρόνια όταν ήταν εκείνοι παιδιά!!! Τα σημειώματα συγκεντρώθηκαν την επόμενη κιόλας μέρα στην τάξη!

Αρχικά διαβάσαμε κάθε σημείωμα ξεχωριστά, αλλά καθώς βλέπαμε πως υπήρχαν παιχνίδια που ήταν κοινά στα σημειώματα, προχωρήσαμε σε μια συγκεντρωτική καταγραφή τους ώστε να μπορέσουμε να συγκρίνουμε και να εξάγουμε συμπεράσματα! Γι αυτό σε ένα μεγάλο χαρτί τα παιδιά έγραφαν το όνομά τους και σημείωναν με έναν σταυρό το παλιό παιχνίδι που τους είπαν η γιαγιά και ο παππούς.

Αξιολογώντας τον πίνακα με τα καταγεγραμμένα παιχνίδια παρατηρήσαμε ότι παλιά έπαιζαν παιχνίδια σαν αυτά που πρόσφατα μάθαμε κι εμείς μέσα από τη Μουσειοσκευή, όπως ήταν η σβούρα και το γιο-γιο ή παιχνίδια που έτσι κι αλλιώς γνωρίζαμε, όπως είναι η μπάλα και το κουτσό. Πέρα απ΄ αυτά όμως, μάθαμε και για κάποια άλλα παιχνίδια που πρώτη φορά τα ακούγαμε και τέτοια ήταν το τζού, το τζαμί, το τσιλίκι, η αμπάριζα και άλλα!! 
Νέος κύκλος αποριών άνοιξε στην τάξη!! Για αυτό κι εμείς δε χάσαμε καθόλου χρόνο και καλέσαμε μια γιαγιά στην τάξη να μας βοηθήσει!

Ήρθε η γιαγιά στην τάξη και μας μίλησε πρώτα για το Τζού! Ένα παιχνίδι που όπως μας είπε παιζόταν με μια πέτρα και με κάποιες γραμμές που σχεδίαζαν τα παιδιά στους δρόμους με κάρβουνα! Ο παίκτης κλοτσούσε την πέτρα κάνοντας κουτσό αλλά δεν έπρεπε να την βγάλει από τα σχεδιασμένα κουτάκια!

Μας μίλησε επίσης και για άλλα παιχνίδια η γιαγιά.. για το σκοινάκι, το κορώνα ή γράμματα και τη σβούρα!!

Εμείς παίξαμε τα παιχνίδια μαζί με τη γιαγιά και επειδή πολύ το χαρήκαμε θέλαμε να καλέσουμε κι άλλους στην τάξη μας να μας πουν για παιχνίδια! Θέλοντας να δώσουμε μια διαπολιτισμική διάσταση στο πρόγραμμά μας, αναρωτηθήκαμε επίσης αν και τα άλλα παιδιά του κόσμου έχουν παιχνίδια που μοιάζουν με τα δικά μας!

Έτσι συμφωνήσαμε να καλέσουμε μια μαμά νηπίου από τη Ρουμανία και μια άλλη από την Αλβανία! Πρώτη μας επισκέφθηκε η μαμά από τη Ρουμανία, μας είπε δυο λόγια για τη χώρα της, απάντησε σε σχετικές ερωτήσεις των παιδιών και μας έδειξε πού βρίσκετε η Ρουμανία στο χάρτη!

Χωρίς να χάνουμε πολύ χρόνο, αρχίσαμε το παιχνίδι... μάθαμε για ένα παιχνίδι «Γέφυρα» που έπαιζαν παλιά τα παιδιά στη Ρουμανία,

Μάθαμε  για ένα άλλο παιχνίδι που έπρεπε με μια μπάλα να γκρεμίσεις τον πύργο με τα τουβλάκια

και τέλος τραγουδήσαμε και χορέψαμε ένα τραγούδι που τραγουδούν και χορεύουν τα παιδιά της Ρουμανίας έως και σήμερα.

Καθώς παίζαμε τα παιχνίδια αυτά αντιλαμβανόμασταν με τα παιδιά πόσο πολύ μοιάζουν τα δικά μας παιχνίδια με τα παιχνίδια των παιδιών της Ρουμανίας!!Επομένως,πόσο μοιάζουμε κι εμείς μεταξύ μας!!

«Κυρία αυτό το παιχνίδι το ξέρω!! Είναι το περνά περνά η μέλισσα!!!» είπε ένα παιδί ενθουσιασμένο καθώς παίζαμε την «Γέφυρα» !! Και λίγο αργότερα, όταν άρχισε η μουσική για το ρουμανικο τραγούδι ακούστηκαν όλα τα παιδιά ενθουσιασμένα να λένε «Κι αυτό το ξέρουμε, είναι το τραγούδι για τα παπάκια!!». Ακόμα και το παιχνίδι με τη μπάλα και τον πύργο με τα τουβλάκια που έπρεπε να γκρεμιστεί.. εξηγήσαμε στα παιδιά ότι πρόκειται για ένα δικό μας παλιό παιχνίδι, το «Τζαμί», που κάποια παιδάκια το είχαν γράψει στο σημείωμα που απευθυνόταν στον παππού και τη γιαγιά!!

Την επόμενη μέρα, είχαμε αγωνία και περιέργεια να μάθουμε για τα παιχνίδια στην Αλβανία! Ήρθε η μαμά που περιμέναμε και μας έδειξε πώς τύλιγαν υφάσματα για να φτιάξουνε μια μπάλα, καθώς μπάλα σαν και τις δικές μας δεν είχαν!

«Αυτό μου το είπε κι η γιαγιά μου!!Το έχουμε γράψει και στο σημείωμα που φέραμε!» είπε ένα νήπιο με χαρά! Και είχε όντως δίκιο!!

Συνεχίσαμε με ένα ομαδικό παιχνίδι σε κύκλο, το «Σκυλάκι». Τραγουδώντας ένα τραγούδι στα αλβανικά τα παιδιά γυρνούσαν γύρω γύρω κι όταν το τραγούδι τελείωνε, το σκυλάκι που ήταν κάτω στη μέση του κύκλου, έπιανε ένα απ΄ τα παιδιά!!

«Μα αυτό το ξέρω! είναι το Γύρω-Γύρω όλοι!» ακούστηκε ένα παιδί και τα άλλα αμέσως συμφώνησαν!!

Τελικά καταλήξαμε πως περισσότερο μοιάζουμε κι εμείς και τα παιχνίδια μας με τα παιχνίδια και τα παιδιά των άλλων χωρών αλλά και της παλιάς Ελλάδας..παρά διαφέρουμε!!!

Στη συνέχεια προκειμένου να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας, μιλήσαμε για την ύπαρξη ενός Μουσείου στην Αθήνα το οποίο εκθέτει παλιά παιχνίδια, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, από το οποίο δανειστήκαμε και τη Μουσειοσκευή!! Αναζητήσαμε το Μουσείο στο διαδίκτυο και παρατηρήσαμε τα δυο του κτίρια εξωτερικά και μια από τις εσωτερικές αίθουσές του!

Χωριστήκαμε σε ομάδες και δουλέψαμε πάνω στο Μουσείο αποδίδοντας το μέσα από τη ζωγραφική!

 Μια ομάδα αποτύπωσε το ένα κτίριο του Μουσείου και άλλη ομάδα το άλλο κτίριό του.

Άλλη ομάδα ζωγράφισε την εσωτερική αίθουσα του Μουσείου

κι άλλη ομάδα έγραψε όπως μπορούσε, καρτελάκια με το όνομα των παλιών παιχνιδιών που είχαμε φτιάξει, ώστε να τα βάλουμε τα παιχνίδια σε προθήκες και να φτιάξουμε το μουσείο της τάξης μας.

Παράλληλα, στο πλαίσιο του προγράμματος χαλαρώσαμε με την ανάγνωση του παραμυθιού «Η επανάσταση των παλιών παιχνιδιών» του Χρήστου Μπουλώτη και το ζωγραφίσαμε..

Επιπλέον, ήρθαμε σε επαφή με τον πίνακα ζωγραφικής του Χατζηκυριάκου Γκίκα «Λαϊκά Παιχνίδια», τον οποίο παρατηρήσαμε και σχολιάσαμε ομαδικά στην "παρεούλα" και απαντήσαμε σε συγκεκριμένες ερωτήσεις που εξυπηρετούσαν μαθηματικούς στόχους.

Σε μια συνέχεια της επαφής μας με τον πίνακα ζωγραφικής, στον οποίο απεικονιζόταν ένα παλιό αριθμητήριο, τα παιδιά κλήθηκαν να συμπληρώσουν το παρακάτω φύλλο εργασίας.

Για ένα νήπιο, ήταν πολύ εύκολη και γρήγορη η συμπλήρωση, του ζητήσαμε να συνεχίσει με τη συνολική καταμέτρηση των χαντρών σε κάθε σειρά.

Η συνέχεια του προγράμματος θα μας βρει έξω από το σχολείο καθώς θα πραγματοποιήσουμε επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο της Τεγέας!! (θα ακολουθήσει σχετική ανάρτηση)

Ως το σημείο αυτό, τα παιδιά έδειχναν να απολαμβάνουν το ταξίδι τη γνώση. Τα πρόσωπά τους φωτίζονταν σε  κάθε νέα ανακάλυψη και ο παιγνιώδης τρόπος των δραστηριοτήτων κρατούσε το ενδιαφέρον τους αμείωτο! Η δουλειά σε ομάδες απέδωσε, τόνωσε την αυτοπεποίθησή τους και καλλιέργησε ένα πνεύμα συνεργασίας στην τάξη!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. Κάντζου,Ν., Νικολούδη,Φ.(2009). Το σεντούκι του λαϊκού πολιτισμού. Αθήνα: Δίπτυχο

2.   .Κάντζου, Ν. (2014) .Μουσειακή  Εκπαίδευση  … Όταν τα αντικείμενα λένε ιστορίες!., στο nipiagogoiarkadias.blogspot.com (Σημειώσεις από επιμορφωτική ημερίδα Σχολικής Συμβούλου Νικολούδη Τριανταφυλλιάς).

3.      Κάντζου,Ν. (χ.χ.). Μαθηματικά και Τέχνη-Καθημερινότητα.  Μαθηματικές Δραστηριότητες (Επιμορφωτικό Υλικό για Μαθηματικά, από ημερίδα της Σχολικής Συμβούλου Νικολούδη Τριανταφυλλιάς).
4.    Μπουλώτης,Χ.(2013).Η επανάσταση των παλιών παιχνιδιών. Αθήνα: Καλέντης