: «ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΛΙΑ» ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΒΥΤΙΝΑΣ

Τη φετινή σχολική χρονιά το νηπιαγωγείο μας ασχολήθηκε με το πρόγραμμα πολιτιστικών θεμάτων "Στην κουζίνα της γιαγιάς αντικείμενα παλιά". Η επιλογή του συγκεκριμένου προγράμματος έγινε τόσο γιατί υπάρχει λαογραφικό μουσείο στο χωριό μας με αντικείμενα που μπορούσαν να αξιοποιηθούν κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου προγράμματος όσο και γιατί τα αντικείμενα αυτά προσφέρουν θέαση και οπτική σε ένα κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας της διαβίωσης της ελληνικής οικογένειας σε ένα παρελθόν που δεν είναι ιδιαίτερα μακρινό . Η ενασχόληση με το συγκεκριμένο πρόγραμμα ξεκίνησε με τη  λήξη των Απόκρεων και την έναρξη της Σαρακοστής και ολοκληρώθηκε με τη λήξη του σχολικού έτους.

    Το γράμμα της γιαγιάς Σαρακοστής

Στο νηπιαγωγείο μας έρχεται με το ταχυδρομείο ένα γράμμα από μια γιαγιά, τη γιαγιά σαρακοστή. Τα παιδιά μέσα από αυτό μαθαίνουν για το έθιμο της σαρακοστής και ξεκινούν, με οδηγό τη γιαγιά σαρακοστή και υλικό που τους έχει στείλει ένα ταξίδι στα χρόνια τα παλιά και τα έθιμα που τηρούσαν οι γιαγιάδες και τηρούν μέχρι και σήμερα και οι δικές τους γιαγιάδες.

Η κυρά Σαρακοστή που μας έστειλε η γιαγιά σαρακοστή

• Μέσω της παρατήρησης της γιαγιάς Σαρακοστής (πόδια, ρούχα, σταυρός στο κεφάλι) σε συνδυασμό με πληροφορίες που αντλούμε από το γράμμα της γιαγιάς Σαρακοστής, μιλάμε για το έθιμο της Κυράς  Σαρακοστής, τη Σαρακοστή και την προετοιμασία για την έλευση του Πάσχα.
• Τα παιδιά παρακινημένα από την κουτάλα γιαγιά Σαρακοστή  αποφασίζουν να φτιάξουν τις δικές τους γιαγιάδες Σαρακοστές. Χωρίζονται σε ομάδες και η κάθε ομάδα δημιουργεί με άχρηστο υλικό της επιλογής της.

Οι δημιουργίες των παιδιών

• Ακούμε το τραγούδι  της κυράς Σαρακοστής και αποφασίζουμε να ζυμώσουμε και εμείς την Κυρά Σαρακοστή για να της κόβουμε τα ποδαράκια όπως έκαναν και οι γιαγιάδες μας(  https://www.youtube.com/watch?v=axG4SfPpM3A )

• Ακούμε το τραγούδι "Περάσαν οι απόκριες" που μας έχει στείλει η γιαγιά Σαρακοστή, το τραγουδάμε και το χορεύουμε ( https://www.youtube.com/watch?v=s7b9bZ6A7ww )
• Επισκεπτόμαστε το Δημοτικό Σχολείο και βλέπουμε την Κυρά Σαρακοστή που έφτιαξαν τα παιδιά της τρίτης και τετάρτης δημοτικού με όσπρια. Συζητάμε για τους διαφορετικούς τρόπους που θα μπορούσαμε και εμείς να φτιάξουμε τη δική μας κυρά Σαρακοστή αλλά και για την επιλογή των παιδιών του Δημοτικού να χρησιμοποιήσουν όσπρια και ζυμαρικά.

• Με αφορμή την Κυρά Σαρακοστή του Δημοτικού αλλά και την παρατήρηση του πίνακα ζωγραφικής του Σπύρου Βασιλείου "Τραπέζι Καθαράς Δευτέρας" συζητάμε για τα αρτύσιμα και νηστίσιμα φαγητά.
• Ένα βασικό συστατικό της διατροφής της ελληνικής οικογένειας από παλιά ήταν το αλεύρι. Και τι άλλο θα μπορούσαμε να φτιάξουμε που το έχουμε όλοι στο σπίτι μας και το καταναλώνουμε καθημερινά εκτός από ψωμί; Μιλάμε λοιπόν για αυτό το πολύτιμο αγαθό:
•                        βλέπουμε εποπτικό υλικό και διαπιστώνουμε ότι οι άνθρωποι ζύμωναν από πολύ παλιά. 
• Παρατηρούμε τον πίνακα ζωγραφικής του Θεόφιλου Ματζημιχαήλ "Μέγα Αρτοποιείο"και συγκρίνουμε με τον σημερινό φούρνο ΄του χωριού μας από τις εμπειρίες μας αλλά και με τη βοήθεια του νηπίου που ο μπαμπάς του είναι ο φούρνιαρης του χωριού.
• ψάχνουμε να βρούμε ποια εργαλεία και αντικείμενα από την κουζίνα μας χρειάζονται για να δημιουργήσουμε και εμείς το δικό μας ψωμί  και παράλληλα δημιουργούμε και τη δική μας γωνιά μουσείου από αντικείμενα που φέρνουμε από το σπίτι μας και προέρχονται από την κουζίνα των γιαγιάδων μας.
• βρίσκουμε τη συνταγή του ψωμιού και αναλαμβάνουμε δράση 
• 
  
  
  
  
  
• Ένα από τα αντικείμενα που έρχονται για να εμπλουτίσουν το χώρο του δικού μας μουσείου είναι η σφραγίδα για τη δημιουργία πρόσφορου. Αφού μας την παρουσίασε το παιδί που την έφερε διαβάζουμε το βιβλίο "Ζυμώνουμε πρόσφορο και το πάμε στην εκκλησία" του Γιώργου Αντωνάκη
  
    
• Η γιορτή του Πάσχα πλησιάζει και αποφασίζουμε να ασχοληθούμε και εμείς με τα έθιμα που κρατάνε από την εποχή των γιαγιάδων μας. Έτσι βάφουμε τα πασχαλινά αυγά, φτιάχνουμε λαζαράκια και πασχαλινά κουλούρια.
  
  

  

  βάψιμο αυγών με βαφή και κηρομπογιές

 

φτιάχνοντας λαζαράκια και κουλούρια

• Με έναυσμα τα αντικείμενα και μαγειρικά σκεύη που έφεραν τα παιδιά στο νηπιαγωγείο μας για τη γωνιά μουσείου μιλάμε για τα υλικά κατασκευής των μαγειρικών σκευών και τα επαγγέλματα του γανωματή και του αγγειοπλάστη. Παρακολουθούμε βίντεο με τη δουλειά τους και ακούμε το τραγούδι του γανωματή  ( το τραγούδι του γανωματή https://www.youtube.com/watch?v=GSGGVaIC5Dg  το βίντεο με το γάνωμα: https://www.youtube.com/watch?v=ZlMKXBofo4U και το βίντεο με τη δουλειά του αγγειοπλάστη: https://www.youtube.com/watch?v=0oJSBtPuj0E ).
• Δημιουργούμε με πηλό τα δικά μας μαγειρικά σκεύη σε ομάδες 
  
  
  
   
• Βλέπουμε σε εικόνες και παρουσίαση  στον προτζέκτορα τα μαγειρικά σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες. Κάνουμε συγκρίσεις με τα μαγειρικά σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι γιαγιάδες μας και αυτά που χρησιμοποιούμε σήμερα( η παρουσίαση: http://www.slideshare.net/STELLASI/ss-20885763 )
   

• Εντύπωση μας κάνουν τα αντικείμενα που είναι ζωγραφισμένα. Παρατηρούμε τις ζωγραφιές και συζητούμε για τις αναπαραστάσεις από τις πτυχές της ζωής των Αρχαίων Ελλήνων. Συζητάμε για τις ζωγραφιές που έχουν πάνω τα μαγειρικά σκεύη σήμερα. Αποφασίζουμε να ζωγραφίσουμε και εμείς με χρώματα πάνω σε γυάλινα κουπάκια γιαουρτιού που μας φέρνει από το σπίτι του ένα παιδί.

• Επισκεπτόμαστε το λαογραφικό μουσείο

Με οδηγό την Κυρά Σαρακοστή κατευθυνόμαστε προς το λαογραφικό μουσείο του χωριού μας. Εκεί μας περιμένει ο κύριος Κατσούλιας, υπεύθυνος του Πολιτιστικού Συλλόγου Βυτίνας, ο οποίος θα μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τα αντικείμενα του μουσείου. Στόχος μας να παρατηρήσουμε όλα τα αντικείμενα του μουσείου αλλά να εστιαστούμε στα μαγειρικά σκεύη τα οποία πρέπει να βρούμε στο χώρο του μουσείου και να τα φωτογραφίσουμε για να εκτυπώσουμε εν συνεχεία τις φωτογραφίες και να δημιουργήσουμε την παρουσίαση προς τους γονείς μας με το κλείσιμο του προγράμματος.

• Γυρίζοντας στο νηπιαγωγείο και αφού τα παιδιά έχουν φωτογραφίσει τα εκθέματα που μας ενδιαφέρουν επιλέγουμε και ζωγραφίζουμε ένα έκθεμα που μας έκανε εντύπωση. Έτσι, μαζί με τις φωτογραφίες, δημιουργούμε το χώρο μέσα από τον οποίο θα παρουσιάσουμε τα εκθέματα που είδαμε στο μουσείο στους γονείς μας.

• Ακούμε και τραγουδάμε το τραγούδι από τη Λιλιπούπολη "Μες το μουσείο" (https://www.youtube.com/watch?v=lSUi_OB1OsQ )
• Χωριζόμαστε σε ομάδες και δημιουργούμε τη δική μας παρουσίαση των αντικειμένων η οποία θα αποτελέσει μέρος της τελικής παρουσίασης του προγράμματος στους γονείς και λοιπούς συγγενείς.
• Υποδεχόμαστε στο νηπιαγωγείο δύο μουσειολόγους από τα Τει Πύργου που μας μιλάνε για το μουσείο και τους λέμε τις δικές μας εμπειρίες από την επίσκεψή μας στο λαογραφικό μουσείο.
• Επισκεπτόμαστε το  μουσείο που δημιούργησαν οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Βυτίνας και εν συνεχεία αποφασίζουμε να χωριστούμε σε ομάδες και να δημιουργήσουμε και εμείς ανάλογα αντικείμενα για να  δημιουργήσουμε μαζί με τα υπόλοιπα αντικείμενα που έχουμε φτιάξει από την αρχή του προγράμματος το δικό μας μουσείο.
  
  το μουσείο του Δημοτικού Σχολείου
  οι δικές μας                                                           δημιουργίες

Η τελική παρουσίαση του προγράμματος

Χρησιμοποιώντας τις γνώσεις που αποκομίσαμε μέσα από τη διερεύνηση της κοινωνικής διάστασης των αντικειμένων της κουζίνας της γιαγιάς δημιουργήσαμε σε ομάδες τους ρόλους  μας για το δικό μας θεατρικό. Παράλληλα φτιάξαμε το σκηνικό, δημιουργήσαμε τις χορογραφίες μας και ετοιμαστήκαμε γι τη μεγάλη ημέρα.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε μέσα σε διάρκεια τριών μηνών και κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών. Μάλιστα πολύ συχνά χρησιμοποιούσαν ως σημείο αναφοράς τα γραφόμενα της γιαγιάς Σαρακοστής. Τα παιδιά δούλεψαν  αρμονικά σε ομάδες για να διεκπεραιώσουν τις εργασίες που αναλάμβαναν και δημιούργησαν μόνα τους την τελική παρουσίαση του προγράμματος στην ευρύτερη κοινωνία ( παρουσιάσεις αντικειμένων του μουσείου και θεατρικό έργο: Στα χρόνια τα παλιά.)