Φέτος, για να καλωσορίσουμε το Μάρτη, το πρώτο μήνα της Άνοιξης, αποφασίσαμε να αναβιώσουμε το έθιμο με τα κάλαντα της Άνοιξης: τα Χελιδονίσματα. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα και επιβιώνει ως τις μέρες μας σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ακολουθούν δύο από τις εκδοχές:
Α.
Χελιδόνα έρχεται
απ’ τη μαύρη θάλασσα
πύργον εθεμελίωσε
κάθισε και λάλησε
και γλυκά κελάηδησε
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ
και Φλεβάρη θλιβερέ,
ο Απρίλης ο γλυκής
έφτασε σε ‘ναι μακρύς!
Μωρ’ κυρά, καλή κυρά,
έμπα στο κελάρι σου,
φερ’ αυγά σαρακοστιανά,
ώσπου να ‘ρθει η Πασχαλιά
με τα κόκκινα αυγά.
Β.
Ήρθε, ήρθε η χελιδόνα
ήρθε και η μελιδόνα
κάθισε και λάληλε
και γλυκά κελάηδησε:
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ
και Φλεβάρη φοβερέ,
θάλασσα επέρασα
και στεριά δεν ξέχασα.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
- Την τελευταία μέρα του Φλεβάρη, στις 29 φέτος καθώς είναι δίσεκτο το έτος φτιάξαμε με τα παιδιά με κόκκινη και άσπρη κλωστή τα βραχιολάκια του Μάρτη. Συζητήσαμε με τα παιδιά για το έθιμο. Μάθαμε ότι τα «μαρτάκια» τα φοράμε την παραμονή του ερχομού του Μάρτη για να μη μας κάψει ο ήλιος τώρα που έρχεται η Άνοιξη. Αργότερα όταν δούμε το πρώτο χελιδόνι ή όταν τελειώσει ο μήνας θα τα αφήσουμε πάνω σε μια τριανταφυλλιά για να το βρουν τα χελιδόνια που θα έρθουν και να το πάρουν για να φτιάξουν τη φωλιά τους.
- Συζητήσαμε για τα χελιδονίσματα. Ακούσαμε μια εκδοχή από τη Δόμνα Σαμίου στο άλμπουμ της «Περπερούνα». Τραγουδήσαμε στα παιδιά τις παραπάνω δυο εκδοχές και τελικά επιλέξανε τη Β εκδοχή την οποία και μάθαμε.
- Σε κάποιο εξωτερικό σημείο του σχολείου μας υπάρχει μια χελιδονοφωλιά. Την παρατηρήσαμε με τα παιδιά και αποφασίσαμε να την παρακολουθούμε κάθε μέρα για να δούμε πότε θα έρθουν και φέτος τα χελιδόνια.
- Αναζητήσαμε στο διαδίκτυο βίντεο με τη κατασκευή της φωλιάς από τα χελιδόνια και παρακολουθήσαμε τη διαδικασία.
- Φτιάξαμε με χαρτόνια, καλαμάκια και κορδέλες τα δικά μας χελιδόνια προκειμένου να τα κρατάμε όταν θα βγούμε για τα κάλαντα.
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Ο καιρός ήταν λίγο συννεφιασμένος, αλλά τουλάχιστον δεν έβρεχε. Τα παιδιά θυμήθηκαν ό,τι είχαμε πει για το Μάρτη και τον άστατο καιρό του και δεν θέλησαν να ακυρώσουμε τον περίπατό μας: «Αφού, κυρία, μας είπατε ότι ο Μάρτης είναι αντάρτης και εκατό γνώμες αλλάζει».
Κρατώντας τα χελιδόνια, ξεκινήσαμε τη περιήγησή μας στο χωριό. Κάναμε στάσεις σε κεντρικά σημεία (Δημαρχείο, ΚΕΠ, φούρνος κλπ) και είπαμε τα κάλαντα στους ανθρώπους που ήταν εκεί.
ΜΕΤΑ ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Περνώντας από το καφενείο του χωριού στο γυρισμό, μας σταμάτησαν οι παππούδες για να μας κεράσουν. Τελικά, εκεί κολατσίσαμε και κάναμε τον απολογισμό της μέρας μας.
Στα παιδιά άρεσε πολύ όλη η διαδικασία. Μπήκαν εύκολα στο κλίμα και ενθουσιάστηκαν με την ανταπόκριση του κόσμου όταν έλεγαν τα κάλαντα. Τώρα περιμένουμε τα χελιδόνια!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Άννα Λαουτάρη – Γκριτζαλα, Οι 12 μήνες του χρόνου. Παραμύθια – έθιμα – γιορτές, εκδ. Ντουντούμης, Αθήνα: 2000.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου