ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ - 2/θέσιο Νηπιαγωγείο Βερβένων

Τα χελιδονίσματα (κάλαντα της άνοιξης)

Τον ερχομό της άνοιξης και την αναβλάστηση της φύσης επιχειρεί να προ υμνήσει το έθιμο της χελιδόνας που έχει τις ρίζες του στην  αρχαία Ελλάδα και επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας. Σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας, την πρώτη μέρα του Μάρτη ή στις 21, ημέρα της εαρινής ισημερίας, τα παιδιά, γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τον ερχομό των χελιδονιών. Οι νοικοκυραίοι περίμεναν με χαρά τους χελιδονιστές για να ξορκίσουν το χειμώνα. Σε αντάλλαγμα έβαζαν στο καλάθι των παιδιών, αυγά, φρούτα, σιτάρι, λάδι κ.λπ.

Τη «χελιδόνα» σε κάποιες περιοχές την στολίζουν με φύλλα κισσού, που είναι χαρακτηριστικό της αειθαλούς βλάστησης, σε άλλες, με ζουμπούλια ή άλλα ανοιξιάτικα λουλούδια, κι αλλού της κρεμούν κουδουνάκια και πολύχρωμα χαρτιά.

 Ένα από τα  πολύ παλιά χελιδονίσματα που έχει διασωθεί χρονολογείται γύρω στο 200 π.Χ. και αποδίδεται στον ποιητή Αθηναίο.

«Ήλθ' ήλθε χελιδών 

Καλάς ώρας άγουσα 

Καλούς ενιαυτούς 

Επί γαστέρι λευκά 

Απί νώτα μέλαινα».

Που σημαίνει:

Ήρθε, ήρθε το χελιδόνι 

Που φέρνει καλές ώρες 

Και καλά χρόνια 

Είναι λευκό στην κοιλιά 

Και μαύρο στη ράχη. 

Και η χελιδόνα, με την μαύρη ράχη και την άσπρη κοιλιά, ξεκινώντας από την ειδωλολατρική Ελλάδα και πετώντας ασταμάτητα, από άνοιξη σε άνοιξη, για αιώνες ολόκληρους, πέρασε από το Βυζάντιο, και συνεχίζοντας το ταξίδι της έφτασε μέχρι τις ημέρες μας και κελαηδά ακόμα. 

Xελιδόνα έρχεται  

απ’ τη Mαύρη θάλασσα 

θάλασσα ν απέρασε 

έκατσε και λάλησε. 

Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,  

και Φλεβάρη φοβερέ, 

κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, 

 καλοκαίρι θα μυρίσεις. 

Mώρ’ καλή νοικοκυρά 

σέβα, έβγα στο κελάρι 

φέρε αυγά σαρακοστιά 

και σκοινιά πεντηκοστά 

για να δέσομε το Mάρτη 

και το τσιλιμπουρδάκι 

κι αν δεν έχετε αυγά 

παίρνομε την κλωσσαριά 

να γεννάει, να κλωσάει 

και να σέρνει τα πουλιά. 

Το παλιό αυτό έθιμο αναβιώσαμε με τα παιδιά του σχολείου μας περιδιαβαίνοντας και τραγουδώντας στους δρόμους του χωριού μας. 

Επειδή σύμφωνα με τη γραφή του ποιητή-κείνο που σου προσάπτουνε τα χελιδόνια, είναι η άνοιξη που δεν έφερες – τα παιδιά  ενεργοποιώντας το βασικό όπλο που διέθεταν, τις φωνούλες τους, διαβεβαίωσαν τα χελιδόνια ότι τίποτα δε διαφαίνεται πλέον ικανό να ανακόψει την προέλαση της Άνοιξης.