ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ-Νηπιαγωγείο Κοντοβάζαινας

Σχ. Έτος: 2016 – 2017

ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: 1/θ Νηπιαγωγείο Κοντοβάζαινας

Υπεύθυνη Νηπιαγωγός: Ευδοξία Γερακιανάκη

ΤΙΤΛΟΣ:

«Ταξιδεύοντας με τα χρώματα και τα σχήματα»

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

            Η ζωγραφική είναι από τις πρώτες τέχνες με τις οποίες έρχονται σε επαφή τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Ιδιαίτερα όσον αφορά τη ζωγραφική, στο Νηπιαγωγείο τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να πειραματιστούν με τα υλικά και να μάθουν τεχνοτροπίες και τεχνικές.

Στο παρόν πρόγραμμα τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν ένα εικαστικό εργαστήρι ζωγραφικής. Θα εστιάσουμε στα χρώματα και τα σχήματα και θα προσεγγίσουν ενδεικτικά δείγματα από γνωστούς ζωγράφους σύγχρονων ρευμάτων ζωγραφικής (ποπ-αρτ, αρτ νουβό, εξπρεσιονισμός, αφηρημένη τέχνη). Η επιλογή των έργων έγινε με γνώμονα τα χρώματα και τα σχήματα.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1.      Να μάθουν τα χρώματα και πως προκύπτουν από τα τρία βασικά.

2.      Να μάθουν τα σχήματα

3.      Να μάθουν διάφορες σημαίες του κόσμου

4.      Να προσεγγίσουμε ενδεικτικούς ζωγράφους από σύγχρονα ρεύματα: αρτ νουβό, εξπρεσιονισμός, αφηρημένη τέχνη και ποπ-αρτ

5.      Να πειραματιστούν με διάφορες τεχνικές και υλικά.

6.      Να εκφράζονται δημιουργικά μέσα από δραστηριότητες σχετικές με το θέμα.

7.      Να επεξεργαστούμε βιβλία και εικόνες σχετικές με το θέμα.

8.      Να οξύνουν τη μαθηματική τους σκέψη μέσα από διάφορες δραστηριότητες

ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ:

·         Γλώσσα

·         Μαθηματικά

·         Μελέτη περιβάλλοντος (κοινωνικό περιβάλλον)

·         Έκφραση και δημιουργία

·         Πληροφορική

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:

Από Σεπτέμβριο 2016 έως Νοέμβρη 2016

Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του προγράμματος χρονικά γίνεται παράλληλα με άλλες δραστηριότητες του προγράμματος σπουδών του Νηπιαγωγείου. Επίσης, οι δραστηριότητες στο σχεδιασμό τους  είχαν μια χρονική ακολουθία αλλά στη πράξη έγιναν σε συνδυασμό και συχνά επιστρέφαμε από το ένα στο άλλο μέρος του προγράμματος.

Α. Ανακαλύπτοντας  τα χρώματα

Ενότητα δραστηριοτήτων 1: τα μαγικά χρώματα

Με αφορμή το βιβλίο της Ζαραμπούκα: «Τα μαγικά χρώματα» μαθαίνουμε πως προκύπτουν τα συμπληρωματικά χρώματα από τα τρία βασικά (κόκκινο, κίτρινο, μπλέ) και τα δυο ουδέτερα (άσπρο, μαύρο).

Τα παιδιά πειραματίζονται στις μείξεις χρωμάτων με τα πινέλα και τις τέμπερες.

Διαβάζουμε το βιβλίο της Διακαινισάκη (1999) το οποίο είναι σε έμμετρο λόγο και αποστηθίζουμε τους στίχους για τη δημιουργία των συμπληρωματικών χρωμάτων:

«Κόκκινο κίτρινο μαζί

έδωσαν ζεστό φιλί

κόκκινο κίτρινο μαζί

κάνουν το πορτοκαλί».

«Κόκκινο και μπλε μαζί

μωβ μας δίνουν στη στιγμή,

κίτρινο και μπλε ευθύς

πράσινο της εξοχής»¨.

Τραγουδάμε το «Μαγαζάκι με τα χρώματα» από τα Λάχανα και Χάχανα του Τάσου Ιωαννίδη.

Ζωγραφίζουμε τις εικόνες του τραγουδιού.

Ενότητα δραστηριοτήτων 2: Γινόμαστε ζωγράφοι

Συζητάμε για τα υλικά που χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι. Κάθε παιδί διαλέγει τα δικά του υλικά (τέμπερες, κηρομπογιές, ξυλομπογιές, μαρκαδόροι) και φτιάχνει τη δική του σύνθεση.

Ανακαλύπτουμε: Τα παλιά χρόνια τι υλικά χρησιμοποιούσαν. Αναζητούμε πληροφορίες στο internet και μας βοηθά το βιβλίο: «Η ιστορία της Τέχνης. Από τη ζωγραφική των σπηλαίων μέχρι τη μοντέρνα τέχνη»

Ενότητα δραστηριοτήτων 3: Τα χρώματα του φθινοπώρου

Το φθινόπωρο έχουν αρχίζει οι βροχές. Μαθαίνουμε για το ουράνιο τόξο. Ζωγραφίζουμε και κατασκευάζουμε το δικό μας ουράνιο τόξο με διάφορα υλικά.

Διαβάζουμε το παραμύθι: «Τα χρώματα του ουράνιου τόξου» (εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα: 2008)

Παρατηρούμε τη φύση γύρω μας. Εντοπίζουμε τα χρώματα που κυριαρχούν γύρω μας στη φύση το φθινόπωρο. Ζωγραφίζουμε σχετικά.

Ασχολούμαστε με την υγιεινή διατροφή (1/10) και ιδιαίτερα με τα φρούτα του φθινοπώρου. Φτιάχνουμε τη πυραμίδα της διατροφής και διάφορες κατασκευές με φρούτα. Φτιάχνουμε φρουτοσαλάτα και ζωγραφίζουμε το δικό μας πίνακα παρατηρώντας την.

Β. Ανακαλύπτοντας  τα σχήματα

Ενότητα δραστηριοτήτων 1: Με αφορμή τα βιβλία

Με άξονα τα βιβλία: «Η Μυρτώ ταξιδεύει στη πολιτεία με τα σχήματα», «Ο χορός των  σχημάτων» γνωρίζουμε τα σχήματα.

Διαβάζουμε με τα παιδιά τα βιβλία και στεκόμαστε διαδοχικά στο σχήμα που επεξεργαζόμαστε.  

Κατασκευάζουμε επίπεδες κούκλες με χαρτόνι για κάθε σχήμα (Τριγωνούλης, Κυκλούλα κλπ) και παίζουμε κουκλοθέατρο αυτοσχεδιάζοντας.

Στα πλαίσια του κύκλου παρουσιάζουμε το βιβλίο της Μαρί Σελλιέ, οι 10 πρώτοι μου πίνακες ζωγραφικής, καθώς βασικά στοιχεία κάθε πίνακα εμφανίζονται πίσω από κύκλους.

Στα πλαίσια του τριγώνου διαβάζουμε το βιβλίο του Βαγγέλη Ηλιόπουλου «Ο Τριγωνοψαρούλης» με προέκταση τη διαφορετικότητα.

Ενότητα δραστηριοτήτων 2: Τραγούδια

Μετά από κάθε σχήμα μαθαίνουμε κα διασκεδάζουμε με το αντίστοιχο τραγούδια από το cd «Μιλάμε για τα σχήματα» της Κατερίνας Γιαννίκου.

Μαθαίνουμε το τραγούδι «Αν όλα τα παιδιά της γης» σε στίχους του Γιάννη Ρίτσου και το παρουσιάζουμε δραματοποιημένο στη κοινή γιορτή (με το Δημοτικό και το Γυμνάσιο) για τη 17 Νοέμβρη. Το τραγούδι εντάσσεται στο σχήμα κύκλος.

Ενότητα δραστηριοτήτων 3: Εμπέδωση σχημάτων

Παρουσιάζουμε τη «Σχηματούλα» μια επίπεδη κούκλα την οποία έχουμε κατασκευάσει από χαρτονένια σχήματα και διπλόκαρφα. Η Σχηματούλα συμμετέχει καθημερινά στις συζητήσεις μας στο κύκλο.

Μετά από κάθε σχήμα αλλά και συγκρίνοντάς τα δίνουμε στα παιδιά σχετικά φύλλα εργασίας.

Τα νήπια ανακαλύπτουν σχήματα που έχουμε μάθει στο χώρο του Νηπιαγωγείου και κάνουν συνθέσεις.

Παίζουν σχετικά επιτραπέζια που υπάρχουν στο Νηπιαγωγείο.

Κάνουμε συγκρίσεις και συνθέσεις με πλαστικοποιημένα σχήματα διαφόρων χρωμάτων.

Γ. Τα χρώματα και τα σχήματα στις σημαίες του κόσμου

Ενότητα δραστηριοτήτων 1: 28^η Οκτωβρίου: η γιορτή της σημαίας

Με αφορμή την εθνική γιορτή της 28^ης Οκτωβρίου και τη γιορτή της σημαίας, ασχολούμαστε με την ελληνική σημαία.

Μαθαίνουμε με τη βοήθεια του internet πως ήταν παλιά και πως σήμερα.

Μετράμε τις γραμμές της ελληνικής σημαίας και μαθαίνουμε ότι αντιστοιχούν στον αριθμό των συλλαβών: «Ελευθερία ή Θάνατος»

Παρατηρούμε τα χρώματα και το σχήμα της. Τη ζωγραφίζουμε. Κόβουμε και κολλάμε σε ένα καλαμάκι.

Κάνουμε πάζλ με τη σημαία μας. 

Ενότητα δραστηριοτήτων 2: Σημαίες του κόσμου

Μαθαίνουμε ότι κάθε χώρα έχει τη δική της σημαία.

Παρατηρούμε σημαίες του κόσμου. Ψάχνουμε τις σημαίες των χωρών που μας ενδιαφέρουν (προτείνουν τα παιδιά).

Παίζουμε κουκλοθέατρο παρουσιάζοντας τις σημαίες «Σημαιοστολισμένοι» (Αθανασιάδου, 2005)

Βρίσκουμε ομοιότητες και διαφορές στα χρώματα και τα σχήματα των σημαιών.

Παίζουμε ντόμινο με τις σημαίες του κόσμου. Κάνουμε ταξινομήσεις και ομαδοποιήσεις ανά χρώμα

Φτιάχνουμε κολαζ με σημαίες από διάφορες χώρες.

Ενότητα δραστηριοτήτων 3: Σχήματα στις σημαίες

Διαβάζουμε το βιβλίο: «Η Μυρτώ ταξιδεύει στη πολιτεία με τα σχήματα».

Παρατηρούμε τα σχήματα των σημαιών.

Ανακαλύπτουμε ότι το παραλληλόγραμμο είναι το κυρίαρχο σήμα στις σημαίες.

Στο παραπάνω βιβλίο στεκόμαστε περισσότερο στη πολιτεία με το παραλληλόγραμμο. Εντοπίζουμε κοινά σημεία με σημαίες που έχουμε επιλέξει.

Κάνουμε ομαδοποιήσεις των σημαιών ανά σχήμα.

Δ. Τα χρώματα και τα σχήματα σε πίνακες σύγχρονων ζωγράφων

Ενότητα δραστηριοτήτων 1: Το σχήμα του ανθρώπινου σώματος ( Keith Haring)

Παρατηρούμε τρία έργα του Keith Haring. Τα παιδιά επισημαίνουν ότι δεν έχουν πρόσωπα τα ανθρωπάκια του και έχουν χρώμα. Καταλαβαίνουν τη κίνηση στους πίνακες: «Τα ανθρωπάκια χορεύουν». «Που το καταλάβατε;» «Από τις γραμμές».

Βλέπουμε στο internet τον ίδιο εν δράσει. Μιλάμε για τη ζωή του.

Αναπαριστούμε έναν πίνακά του με τα σώματά μας πάνω στο χαλί.

Ζωγραφίζουμε σε χαρτί μέτρου την αναπαράσταση του πίνακα.

Κάνουμε κολάζ με χαρτονένια ανθρωπάκια του Haring αφού τα σχεδιάσουμε σε πολύχρωμα κανσόν και τα κόψουμε.

Ενότητα δραστηριοτήτων 2: Δίσκοι του Ρομπέρ Ντελονέ

Μετά την επεξεργασία του κύκλου, παρουσιάζουμε στα νήπια τον πίνακα «Δίσκοι» του Ρομπέρ Ντελονέ. Ο πίνακα βρίσκεται στο βιβλίο της Μαρί Σελλιέ, οι 10 πρώτοι μου πίνακες ζωγραφικής.

Εξηγούμε στα παιδιά τον τίτλο και συζητάμε για τον πίνακα. Τι σκέφτονται όταν τον κοιτούν, τι τους θυμίζει κλπ.

Ζωγραφίζουμε τον δικό μας πίνακα στο ίδιο μοτίβο.

Μαθαίνουμε τη χρήση του διαβήτη.

Ενότητα δραστηριοτήτων 3: Ζουάν Μιρό

Παρουσιάζουμε στα νήπια τον πίνακα του Ζουάν Μιρό (χωρίς τίτλο) με έναν ποδηλάτη. Εκφράζουν τις σκέψεις τους για τις γραμμές, τα σχήματα και τα χρώματα.

Τα νήπια ζωγραφίζουν ένα ασπρόμαυρο αντίγραφο του παραπάνω πίνακα επιλέγοντας διαφορετικά χρώματα της αρεσκείας τους.

Αναζητάμε άλλα έργα του στο internet και πληροφορίες για τη ζωή του. Συζητάμε με ερέθισμα τις πληροφορίες μας.

Ενότητα δραστηριοτήτων 4: Κόκκινο μπαλόνι & Κάστρο και ήλιος του Πωλ Κλέε

Παρουσιάζουμε τους δυο πίνακες του Πωλ Κλέε «Κόκκινο μπαλόνι» και «Κάστρο και ήλιος». Τα παιδιά παρατηρούν ότι έχουν όλα τα σχήματα σε διάφορα χρώματα και μόνο ένα κύκλο ο κάθε ένας.

Τα νήπια ζωγραφίζουν ένα ασπρόμαυρο αντίγραφο του πίνακα  Κόκκινο μπαλόνι επιλέγοντας διαφορετικά χρώματα της αρεσκείας τους.

Αναπαριστούμε τον πίνακά Κάστρο και ήλιος με τα ξύλινα τουβλάκια πάνω στο χαλί.

Αναζητάμε άλλα έργα του στο internet και πληροφορίες για τη ζωή του ζωγράφου. Συζητάμε με ερέθισμα τις πληροφορίες μας. Εκφράζουμε τα συναισθήματα που μας προκαλεί κάθε έργο και επιλέγουμε αυτό της αρεσκείας μας.

Ενότητα δραστηριοτήτων 5: Πιέτ Μοντριάν

Παρουσιάζουμε στα νήπια τον πίνακα του Πιέτ Μοντριάν: Σύνθεση. Εκφράζουν τις σκέψεις τους για τις γραμμές, τα σχήματα και τα χρώματα.

Τα νήπια ζωγραφίζουν ένα ασπρόμαυρο αντίγραφο του παραπάνω πίνακα επιλέγοντας διαφορετικά χρώματα της αρεσκείας τους.

Αναζητάμε άλλα έργα του στο internet και πληροφορίες για τη ζωή του. Συζητάμε με ερέθισμα τις πληροφορίες μας.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Το πρόγραμμα διήρκησε τρείς μήνες από το Σεπτέμβριο έως και τον Νοέμβριο του 2016. Οι ενότητες του προγράμματος όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή είναι αλληλένδετες. Στο σχεδιασμό τους οι δραστηριότητες των παραπάνω ενοτήτων είχαν μια χρονική ακολουθία αλλά στη πράξη έγιναν σε συνδυασμό και με σπειροειδή πορεία. Επίσης, αρκετές από τις δραστηριότητες επαναλήφθηκαν αρκετές φορές κυρίως επειδή άρεσαν στα παιδιά (ζωγραφική, τραγούδια κλπ).

Καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, τα νήπια κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον τους και συμμετείχαν πολύ ενεργά. Διασκέδασαν με τα χρώματα και τα σχήματα. Επίσης, σε σύντομο διάστημα κατάφεραν να ξεχωρίζουν τα έργα των ζωγράφων που προσεγγίσαμε.

Οι δημιουργίες των παιδιών συγκεντρώθηκαν σε ταμπλό σε γωνιά της τάξης. Τα παιδιά εξέθεσαν  τη δουλειά τους στους γονείς και τους επισκέπτες την ημέρα της Χριστουγεννιάτικης γιορτής στις 22 Δεκεμβρίου 2016.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Αθανασιάδου Άννα, «Σημαιοστολισμένοι» στο ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, τ.32, ΜΑΡ.-ΑΠΡ. 2005, σσ. 150-153

Διακαινισάκη Πόπη, Ο χορός των χρωμάτων, εκδ. Ρώσση, Αθήνα: 1999

Ζαραμπούκα, τα μαγικά χρώματα, εκδ. Πατάκης, Αθήνα: 1991

Ηλιόπουλος Βαγγέλης, Ο Τριγωνοψαρούλης, εκδ. Πατάκης, Αθήνα:1997

Kidepaidia, ζωγράφοι και ζωγραφική, εκδ. τέσσερα πι.

Merlo Claudio, Η ιστορία της Τέχνης. Από τη ζωγραφική των σπηλαίων μέχρι τη μοντέρνα τέχνη, εκδ. Μοντέρνοι καιροί, Αθήνα: 2000.

Πετρίδου Χρυσούλα, Η Μυρτώ ταξιδεύει στη πολιτεία με τα σχήματα, εκδ.

Σελλιέ Μαρί, οι 10 πρώτοι μου πίνακες ζωγραφικής, εκδ. Πατάκη, Αθήνα:2011