«Οι πινελιές του κόσμου…!» -Νηπιαγωγείο Νεοχωρίου Γορτυνίας

«Οι πινελιές του κόσμου…!»

Νηπιαγωγός: Νατάσα Γαλάνη

Εισαγωγή

Αφορμή για να εισβάλλουμε και να ξεναγηθούμε στον υπέροχο κόσμο της τέχνης της ζωγραφικής, στάθηκε η εκ φύσεως αγάπη μας για τα χρώματα πάνω στο χαρτί. Έτσι αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τέσσερις ζωγράφους του περασμένου αιώνα (Joan Miro – Paul Klee – Antoni Gaudi – Keith Haring) , που με το έργο , τις τεχνοτροπίες και την στάση ζωή τους σηματοδότησαν όχι μόνο την εποχή τους αλλά και τις επόμενες γενιές ζωγράφων!

Στόχοι :

Ø  Να αντιληφθούν τα διαφορετικά είδη ζωγραφικής και να μάθουν νέες τεχνοτροπίες.

Ø  Να μάθουν την επιρροή των καλλιτεχνών σε όλο τον κόσμο.

Ø  Να προωθηθεί η δημιουργικότητα, η φαντασία τους και η κριτική τους σκέψη.

Ø  Να μάθουν να εκφράζουν με διαφορετικούς τρόπους και μέσα τα συναισθήματά τους.

Ø  Να δομούν και να αναδομούν νοήματα και να εμπλουτίζουν τα εκφραστικά τους μέσα.

Ø  Να κατανοήσουν ότι η τέχνη της ζωγραφικής είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις υπόλοιπες μαθησιακές περιοχές.

Προτού όμως εντρυφήσουμε στο έργο των σπουδαίων αυτών εκπροσώπων της 3^ης τέχνης , συγκεντρώσαμε και καταγράψαμε τις γνώσεις μας σχετικά με την τέχνη της ζωγραφικής και τους ζωγράφους.

Ø  Το πρώτο πράγμα που αναρωτηθήκαμε και καταγράψαμε ήταν : « Πώς μπορεί να μοιάζει ένας ζωγράφος και ποια μπορεί να είναι τα εργαλεία του;». Βοηθός σε αυτή την αναζήτησή μας ήταν η ίδια μας η τάξη και συγκεκριμένα η γωνιά της ζωγραφικής. Έτσι καταλήξαμε ότι ένας ζωγράφος μπορεί να φοράει παλιά ρούχα για να μην λερώνεται και είναι «πολύ χαρούμενος , γιατί απλώς ζωγραφίζει». Επίσης παρατηρώντας τα δικά μας εργαλεία αποφασίσαμε ότι και τα εργαλεία ενός ζωγράφου είναι:

Ø  Καβαλέτο

Ø  Χαρτιά

Ø  Πινέλα

Ø  Παλέτα

Ø  Νερό (για να καθαρίζει τα χρώματά του)

Έπειτα αναρωτηθήκαμε και καταμετρήσαμε «Πόσα είδη χρωμάτων μπορεί να υπάρχουν;»

                                       

Έτσι λοιπόν αφού συγκεντρώσαμε τις ,μέχρι τώρα, γνώσεις μας ξεκινήσαμε το ταξίδι!

Joan Miro (1893-1983)

«Γεννήθηκε μεγάλος , αλλά ζωγράφιζε σαν παιδί…»

Τρία ήταν κυρίως τα έργα του Καταλανού καλλιτέχνη με τα οποία ασχοληθήκαμε : «Sonnens» ,«Self Portrait» και «Woman bird and star»

Η πρώτη μας εντύπωση από τους πίνακές του ήταν ότι «είναι λίγο αστείος , γιατί ζωγραφίζει σαν κι εμάς». Επίσης σκεφτήκαμε ότι «πρέπει να ήταν πολύ χαρούμενος, γιατί βάζει ωραία χρώματα».Έπειτα αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε αν κι εμείς, που είμαστε παιδιά, μπορούμε να αντιγράψουμε ένα έργο του , για να διαπιστώσουμε αν όντως ο Miro ζωγράφιζε σαν παιδί και διαλέξαμε τον πίνακα με τίτλο «Sonnens»

 Ξεπεράσαμε κάθε αρχικό ενδοιασμό ή φόβο για το αποτέλεσμα της δουλειάς μας , αφού διαβεβαιωθήκαμε ότι λάθη στην ζωγραφική ΔΕΝ υπάρχουν! Το αποτέλεσμα επιβεβαίωσε την φήμη που έχει ο Miro, αλλά και μας δικαίωσε, καθώς η «αντιγραφή» του πίνακα μας έδειξε ότι ο δικός μας τρόπος ζωγραφικής μπορεί να συγκριθεί με τον μεγάλο αυτό ζωγράφο!

Στην συνέχεια παρατηρήσαμε το πορτρέτο που είχε κάνει Ο Miro στον εαυτό του. Μάθαμε τι σημαίνει η λέξη «πορτρέτο» και έτσι αρχικά κάναμε κι εμείς τα δικά μας 

        

 

 Προσέχοντάς το όμως καλύτερα διαπιστώσαμε ότι ο Joan Miro είτε είχε κάνει «λάθη» είτε είχε «ξεχάσει» να βάλει χαρακτηριστικά στο πορτρέτο του κι έτσι το συμπληρώσαμε και το διορθώσαμε! 

Ο τρίτος πίνακας του Miro «Woman bird star»
 μας έκανε να είμαστε πιο προσεκτικοί στην τεχνοτροπία του κι έτσι παρατήσαμε, ότι για να κάνει τα περιγράμματα χρησιμοποιούσε πιο λεπτό πινέλο, ενώ ήταν πολύ προσεκτικός στον τρόπο που χρησιμοποιούσε τα χρώματα και τα σχήματα. Από την άλλη όμως μας μπέρδεψε ο τίτλος που είχε δώσει ο καλλιτέχνης στον πίνακά του «Γυναίκα , πουλί , αστέρι» καθώς μόνο το αστέρι μπορούσαμε να καταλάβουμε. Έτσι μάθαμε για το κίνημα των σουρεαλιστών ζωγράφων , οι οποίοι αντικατόπτριζαν στους πίνακές τους τον κόσμο έτσι όπως εκείνοι τον αντιλαμβάνονταν! Άρα κι εμείς καταλήξαμε ότι κανένας δεν μπορεί να διορθώσει τις ζωγραφιές μας καθώς πραγματικά δεν υπάρχουν λάθη στην ζωγραφική!

Paul Klee (1879-1940)

«Πίνακας είναι απλώς μια γραμμή που βγήκε περίπατο.»

Ξεκινώντας με αυτή την φράση του Klee καταγράψαμε και ονοματίσαμε τα είδη των γραμμών που γνωρίζουμε (οριζόντια, κάθετη, διαγώνια, ζικ ζακ , καμπύλη) και μετά προσπαθήσαμε να φανταστούμε, τι γίνεται ,όταν βγαίνουν βόλτα οι γραμμές πάνω στο χαρτί; Φτιάξαμε ιστορίες και ομάδες από τις γραμμές μας και μπλέξαμε τις ιστορίες του καθενός μας!  

(

Ο πίνακας που μας προσέλκυσε την προσοχή ήταν ο «Castle and sun»      Σε αυτόν τον πίνακα παρατηρήσαμε τις έντονες γραμμές και τα σχήματα που υπάρχουν , όπως επίσης μας εντυπωσίασαν οι τόνοι των χρωμάτων. Πληροφορηθήκαμε ότι ο Paul Klee μεγάλωσε σε μια οικογένεια με πολύ μουσική καθώς και οι δυο του γονείς ήταν μουσικοί , έτσι και αυτός έπαιζε μουσική με τα χρώματα! Εστιάσαμε λοιπόν στα σχήματα και αναρωτηθήκαμε: «ποια μορφή μπορεί να παίρνουν στην καθημερινή μας ζωή;». Έτσι λοιπόν φτιάξαμε πίνακες με σχήματα που ,ενώ είναι ίδια , η μορφή και η χρήση τους είναι εντελώς διαφορετική. Πχ. ΤΡΙΓΩΝΟ μπορεί να είναι: δάχτυλα ενός τέρατος, η σκεπή ενός σπιτιού, μαλλιά ενός κοριτσιού, κομμάτι τυρί. ΚΥΚΛΟΣ: στεφάνι από λουλούδια, λαστιχάκι για τα μαλλιά, ρόδα ποδηλάτου, το «Ο» , η γη. ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ – ΟΡΘΟΓΩΝΙΟ: ένα μπαλκόνι, μια ντουλάπα, το συρτάρι που έχει ο καθένας στο νηπιαγωγείο, κουτί με παιχνίδια.

Έτσι παροτρυνθήκαμε κι εμείς χρησιμοποιώντας μόνο τις δικές μας γραμμές να φτιάξουμε τα δικά μας κάστρα, όπως ήθελε και μπορούσε ο καθένας!

        

  Το αποτέλεσμα μας δικαίωσε, αλλά δεν μας ικανοποίησε απόλυτα, καθώς σκεφτήκαμε πως κάθε κάστρο εκτός από πρίγκιπες και πριγκίπισσες έχει και δράκους (καλούς ή κακούς)! Έτσι μια γραμμή, που ξεκίνησε το ταξίδι της και πήρε πολλές μορφές, έγινε ένας δράκος που οι «φωτιές του έδειχναν τι νιώθει»!

       

Antoni Gaudi (1852 – 1926)

«Δεν υπάρχουν ευθείες γραμμές και ακριβείς γωνίες στην φύση, γι’ αυτό και τα κτίρια δεν πρέπει να έχουν ευθείες γραμμές και ακριβείς γωνίες.»

Ο τρίτος ζωγράφος , τον οποίο θα γνωρίσουμε είχε διττή ιδιότητα –αρχιτέκτονας, ζωγράφος - και έγινε παγκοσμίως γνωστός , τόσο για τους πίνακές του όσο και για τα κτίρια που δημιούργησε. Αυτό που μας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση ήταν τα «κομμάτια» που ενώνει για να διακοσμήσει στα κτίριά του. Μαθαίνουμε λοιπόν ότι αυτά τα κομμάτια ονομάζονται «ψηφίδες» και κάπως έτσι ερχόμαστε σε επαφή με την τεχνική του κολλάζ στην πιο άρτια εκδοχή της! Αποφασίζουμε λοιπόν να δημιουργήσουμε έναν πίνακα χρησιμοποιώντας κομμάτια χαρτιού γλασέ! Αφού λοιπόν συζητήσαμε και καταλήξαμε στο περιεχόμενό του, μοιράσαμε και τις αρμοδιότητές μας. Καθένας διάλεξε τι θέλει να γεμίσει με χρώμα , αλλά και στις μεγάλες επιφάνειες βοηθήσαμε όλοι. Το αποτέλεσμα για ακόμα μια φορά μας ικανοποίησε , αν και η διαδικασία ήταν κουραστική, έτσι καταλήξαμε ότι «…Μάλλον του Gaudi του άρεσε πάρα πολύ αυτό που έκανε , γιατί εμείς κυρία έχουμε λιώσει!»

        

Στην συνέχεια είδαμε τα κτίρια που σχεδίασε και έφτιαξε ο Gaudi στην Ισπανία και μας εντυπωσίασαν όλα γιατί «μάλλον του άρεσαν πολύ τα παραμύθια κι έτσι έφτιαχνε σπίτια για παραμύθια!». Μάθαμε ότι το τελευταίο έργο του έμεινε στη μέση , γιατί πέθανε ο Antoni Gaudi , η περίφημη Sagrada Familia ,όπως επίσης μάθαμε ότι οι αρχιτέκτονες και οι τεχνικοί που ανέλαβαν να το τελειώσουν , θα καθυστερήσουν πάρα πολύ , γιατί λείπει ο ίδιος για να τους βοηθήσει. Παρατηρήσαμε λοιπόν την πρόσοψη και της κάτοψη της εκκλησίας και μάθαμε , ότι ένας αρχιτέκτονας πρώτα σχεδιάζει ένα κτίριο και μετά ξεκινάει τις εργασίες για να το χτίσει.

 Έτσι κι εμείς προσπαθήσαμε να φτιάξουμε τις προσόψεις των σπιτιών μας, αποχαιρετώντας κάπου εδώ τον Antoni Gaudi! 

Keith Haring (1958 – 1990)

«Η τέχνη είναι για όλους!»

Φτάσαμε στον τέταρτο και τελευταίο ζωγράφο , τον περίφημο Keith Haring. Παρατηρώντας τα έργα του , μας κίνησε την περιέργεια το γεγονός ότι τα ανθρωπάκια που απεικονίζονται δεν έχουν χαρακτηριστικά στο πρόσωπό τους και δεν μπορούμε να καταλάβουμε, αν είναι αγόρια ή κορίτσια. Έτσι κι εμείς αποφασίσαμε, για αρχή, σε έναν πίνακά του να συμπληρώσουμε τα χαρακτηριστικά των μορφών , αλλά και να φτιάξουμε ο καθένας την δική του ιστορία!

     

Παρακολουθώντας βίντεο με την ζωή και το έργο του Haring διαπιστώσαμε ότι ξεκίνησε να ζωγραφίζει σε τοίχους των δρόμων και στις αποβάθρες του μετρο της Νέας Υόρκης! Μάθαμε ότι αυτό το είδος ζωγραφικής ονομάζεται «graffiti» και την εποχή που ο Haring το έκανε , γνώριζε ότι υπήρχε ο κίνδυνος να συλληφθεί από την αστυνομία, όπως και πολλές φορές είχε γίνει, γιατί ήταν παράνομο. Δεν τον ένοιαζε όμως , γιατί μία από τις βασικές καλλιτεχνικές του αρχές ήταν ότι η τέχνη είναι για όλους και ήθελε να περνάει σε όλο τον κόσμο τα μηνύματά του μέσω των έργων του! Όταν έγινε διάσημος σε όλο τον κόσμο τον προσκαλούσαν από κάθε γωνιά της γης να ζωγραφίζει, χωρίς πλέον να υπάρχει το ενδεχόμενο της φυλάκισης. Το κυριότερο μήνυμα που προσπαθούσε να διαδώσει μέσω των έργων του ήταν η ελευθερία! Ελευθερία στις λέξεις, στα ακούσματα, στα συναισθήματα, στον τρόπο ζωής. Έτσι κι εμείς αφού στο Νηπιαγωγείο έχουμε μάθει καλά ότι η ελευθερία εξελίσσει τις γνώσεις , τα συναισθήματα και την ίδια τη ζωή μας , αποφασίσαμε να τον μιμηθούμε και να φτιάξουμε στον τοίχο του σχολείου μας έναν πίνακα για να περάσουμε τα δικά μας μηνύματα! Το θέμα μας είναι κάτι που αρέσει και στους τρεις μας και τι είναι αυτό που αρέσει σε όλα τα παιδιά; Φυσικά το παιχνίδι! Έτσι λοιπόν πήραμε τα σύνεργά μας , βάλαμε τα γυαλιά μας και βγήκαμε για δημιουργία! Όταν τελειώναμε τον πίνακά μας , συνειδητοποιήσαμε ότι κάτι έλειπε! Ήταν η κίνηση. Ο Keith Haring έδινε στα «ανθρωπάκια» του κίνηση που ο καθένας μπορούσε, βλέποντάς τα,  να φανταστεί τον ρυθμό ή τα συναισθήματά τους. Το ίδιο κάναμε κι εμείς με σκοπό να δείξουμε , πρώτον ότι παίζουμε και δεύτερον ότι είμαστε πολύ χαρούμενοι!

     

Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση του συγκεκριμένου προγράμματος ήρθε από μια απλή ερώτηση ενός μαθητή: «Τελικά κυρία ποιος από τους τέσσερις ζωγράφους ήταν ο καλύτερος;» Βάλαμε τις φωτογραφίες όλων των καλλιτεχνών στον πίνακά μας και αρχίσαμε να συζητάμε για το τι μάθαμε από τον καθένα ξεχωριστά… Στο τέλος της κουβέντας μας καταλήξαμε στο ότι ο καθένας από όλους, μας έμαθε για την τέχνη της ζωγραφικής κάτι εντελώς διαφορετικό. Στον Miro οδηγός ήταν η φαντασία και το συναίσθημα, στον Klee οι γραμμές, στον Gaudi η προσοχή στις λεπτομέρειες και τέλος στον Haring η ελευθερία της άποψης. Η ζωγραφική είναι από τις πιο αγαπημένες μας ενασχολήσεις στο νηπιαγωγείο, ωστόσο αντιληφθήκαμε, πόσες μορφές μπορεί να πάρει και πώς μπορούμε να την «χρησιμοποιήσουμε», για να εκφραστούμε , να μάθουμε , σαν οδηγό σε οποιασδήποτε μορφής πειράματα ή απλώς για να παίξουμε! Ο καθένας μας όμως είχε μια ιδιαίτερη αδυναμία σε κάποιον , αλλά για να μην τους αδικήσουμε την κρατήσαμε κρυφή!

Τέλος στο πλαίσιο της μετάβασης των παιδιών στο Δημοτικό σχολείο, επισκεφθήκαμε τους μαθητές της Ε’-ΣΤ’ τάξης του Δημοτικού σχολείου οι οποίοι διεξήγαγαν πρόγραμμα για την Ευρώπη και «ανταλλάξαμε γνώσεις». Εμείς παρουσιάσαμε τους τρεις από τους τέσσερις ζωγράφους –Miro, Klee, Gaudi- που κατάγονται από Ευρωπαϊκές χώρες και τους δείξαμε αντιπροσωπευτικά τους έργα και οι μαθητές του Δημοτικού μας μίλησαν για την Ισπανία, την Γερμανία και την Ελβετία.

Η τέχνη δεν έχει όρια , δεν έχει λάθη και σίγουρα μας ενώνει!

Πηγές :

Ø  Οδηγός Νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί. Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης.

Ø  https://youtu.be/W04j0Je01wQ

Ø  https://youtu.be/T-sEg_b3Fic

Ø  Wikipedia